238,48 км - расположенная на юго-западе Китая пещера Шуанхэ признана самой длинной в Азии
| ||||||||
|
T?n s? c?c k? th?p (ti?ng Anh: extremely low frequency, vi?t t?t là ELF) là b?c x? ?i?n t? (sóng v? tuy?n) có t?n s? t? 3 ??n 300 Hz, và b??c sóng t??ng ?ng t? 100.000 ??n 1000 km.[1] Trong khoa h?c khí quy?n, có m?t ??nh ngh?a thay th? khác ???c ??a ra, trong ?ó ??nh ngh?a ELF có t?n s? t? 3 Hz ??n 3 kHz.[2][3] ??i v?i khoa h?c t? quy?n, các dao ??ng ?i?n t? t?n s? th?p h?n (dao ??ng x?y ra d??i ~3 Hz) ???c coi nh? n?m trong d?i ULF, do ?ó c?ng ???c xác ??nh khác nhau trong B?ng t?n V? tuy?n ITU. Các sóng v? tuy?n ELF ???c t?o ra t? sét và các r?i lo?i t? nhiên trong t? tr??ng c?a Trái ??t, vì v?y chúng là ?? tài nghiên c?u c?a các nhà khoa h?c khí quy?n. Do các khó kh?n trong vi?c ch? t?o các máy phát có th? t?o ra sóng dài nh? v?y, nên t?n s? ELF ???c dùng trong vài h? th?ng th?ng tin. Sóng ELF có th? xuyên qua n??c bi?n ??n ?? sau vài tr?m mét, vì v?y quan ??i M? và Nga ?? s? d?ng các tr?m phát ELF ?? liên l?c v?i các tàu ng?m ?ang ho?t ??ng d??i bi?n. T?n s? c?a dòng ?i?n xoay chi?u trong l??i ?i?n là 50 ho?c 60 Hz, n?m trong b?ng t?n này, nên l??i ?i?n là m?t ngu?n b?c x? ELF kh?ng ch? y.
Các ??nh ngh?a khác
[s?a | s?a m? ngu?n]ELF là m?t t?n s? v? tuy?n ph? (subradio frequency).[4] M?t s? bài báo t?p chí y h?c ???c bình duy?t coi ELF là "các t? tr??ng (MF) t?n s? c?c k? th?p (ELF)" v?i t?n s? 50 Hz[5] và 50–80 Hz.[6] Các c? quan chính ph? M? nh? NASA, ??nh ngh?a ELF là b?c x? kh?ng ion hóa v?i t?n s? trong kho?ng t? 0 t?i 300 Hz.[4] T? ch?c y t? th? gi?i (WHO) ??nh ngh?a ELF là "các t? tr??ng và ?i?n tr??ng (EMF) t?n s? c?c k? th?p (ELF)"[7] và là "các t? tr??ng và ?i?n tr??ng ELF trong d?i t?n s? >0 t?i 100.000 Hz (100 kHz)."[8] WHO c?ng nói r?ng t?n s? gi?a 0 và 300 Hz là "các b??c sóng trong kh?ng khí r?t dài (6000 km t?i t?n s? 50 Hz và 5000 km t?i t?n s? 60 Hz), và trong các tình hu?ng th?c t?, ?i?n tr??ng và t? tr??ng ho?t ??ng ??c l?p nhau và ???c ?o riêng bi?t."[7]
Th?ng tin quan s?
[s?a | s?a m? ngu?n]H?i quan Hoa K? s? d?ng t?n s? c?c k? th?p (ELF) làm b?ng t?n v? tuy?n và th?ng tin v? tuy?n. H? th?ng anten tích h?p trên tàu ng?m (SIAS) là m?t n? l?c nghiên c?u và phát tri?n c?ng c?, ph??ng ti?n nh?m liên l?c v?i tàu ng?m ?ang l?n c?a M?.[9] H?i quan X? vi?t/H?i quan Nga c?ng s? d?ng ELF trong h? th?ng liên l?c tàu ng?m có tên g?i là ZEVS.[10]
Gi?i thích
[s?a | s?a m? ngu?n]Do tính d?n ?i?n c?a n??c bi?n, nên nó ng?n tàu ng?m kh?i các sóng v? tuy?n t?n s? cao h?n, làm cho th?ng tin v? tuy?n v?i tàu ng?m ?ang l?n ? các t?n s? th??ng là b?t kh? thi. Tuy nhiên nh?ng tín hi?u trong d?i t?n s? ELF l?i có th? xuyên sau vào n??c bi?n. Hai y?u t? h?n ch? tính h?u ích c?a các kênh th?ng tin dùng ELF là: t?c ?? truy?n d?n d? li?u th?p vài ky t?/phút, và tính ch?t m?t chi?u (ch? dùng cho phát, kh?ng dùng cho thu ???c) do tàu ng?m kh?ng th? l?p anten ELF c? l?n ???c (anten ph?i có kích th??c ??c bi?t ?? có th? liên l?c thành c?ng). Nói chung, các tín hi?u ELF ???c dùng ?? ra l?nh cho tàu ng?m t?ng ho?c gi?m ?? sau, ?? có th? thu m?t d?ng liên l?c s? d?ng lo?i sóng khác
Các khó kh?n trong th?ng tin ELF
[s?a | s?a m? ngu?n]M?t trong nh?ng khó kh?n ??t ra khi phát sóng trong d?i t?n s? ELF là kích th??c anten. ?i?u này là do anten ph?i ít nh?t b?ng m?t ph?n c?a b??c sóng t?n s? ELF. ?i?u này có ngh?a là anten ph?i có kích th??c r?t l?n m?i có th? dùng ???c trong th?ng tin ELF.
M? t?ng có hai tr?m phát liên l?c ELF ? R?ng qu?c gia Chequamegon-Nicolet, Wisconsin và ? R?ng bang s?ng Escanaba, Michigan (tên ban ??u là Project Sanguine, sau ?ó b? c?t gi?m và ??t tên l?i thành Project ELF tr??c khi xay d?ng), chúng hi?n ?? b? tháo d? t? cu?i tháng 9 n?m 2004. C? hai tr?m này ??u s? d?ng ???ng day ?i?n dài ?? t?o ra tín hi?u, còn g?i là l??ng c?c ??t. ???ng day ?? t?o tín hi?u có th? dài t?i 22,5 ??n 45 km (14-28 d?m). Ph??ng pháp này kh?ng hi?u qu?, do s? c?n m?t l??ng ?i?n l?n ?? v?n hành h? th?ng.
Tài li?u
[s?a | s?a m? ngu?n]- Tanner, R. L., B?ng sáng ch? Hoa K? s? 3.215.937, "Extremely low-frequency antenna", 1965
- Hansell, Clarence W., B?ng sáng ch? Hoa K? s? 2.389.432, "Communication system by pulses through the Earth"
- Altshuler, B?ng sáng ch? Hoa K? s? 4.051.479, ELF vertical dipole antenna suspended from aircraft
Xem thêm
[s?a | s?a m? ngu?n]Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ "Extremely low frequency". ANL Glossary. B?n g?c l?u tr? ngày 29 tháng 10 n?m 2013. Truy c?p ngày 9 tháng 8 n?m 2011.
- ^ Liemohn, Michael W. and A. A. CHAN, "Unraveling the Causes of Radiation Belt Enhancements L?u tr? ngày 27 tháng 5 n?m 2010 t?i Wayback Machine". EOS, TRANSACTIONS, AMERICAN GEOPHYSICAL UNION, Volume 88, Number 42, ngày 16 tháng 10 n?m 2007, pages 427-440. Republished by NASA and accessed online, 8 Feb 2010. Adobe File, page 2.
- ^ R. Barr, D. Llanwyn Jones, C. J. Rodger, "ELF and VLF radio waves", Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, Volume 62, Issues 17-18, November 2000, Pages 1689-1718, ISSN 1364-6826, DOI:10.1016/S1364-6826(00)00121-8.
- ^ a b NASA.gov L?u tr? ngày 21 tháng 7 n?m 2011 t?i Wayback Machine, page 8. ">0 to 300 Hz... Extremely low frequency (ELF)"
- ^ Legros, A; Beuter, A (2006). "Individual subject sensitivity to extremely low frequency magnetic field". Neurotoxicology. Quy?n 27 s? 4. tr. 534–46. doi:10.1016/j.neuro.2006.02.007. PMID 16620992.
- ^ ESTECIO, Marcos Roberto Higino and SILVA, Ana Elizabete. Altera??es cromoss?micas causadas pela radia??o dos monitores de vídeo de computadores. Rev. Saúde Pública [online]. 2002, vol.36, n.3, pp. 330-336. ISSN 0034-8910. Republished by docguide.com. Truy c?p 8 Feb 2010.
- ^ a b "Electromagnetic Fields and Public HealthL - Extremely Low Frequency (ELF)". Fact Sheet N205. November 1998. World Health Organization. Truy c?p 12 Feb 2010. "ELF fields are defined as those having frequencies up to 300 Hz.... the electric and magnetic fields act independently of one another and are measured separately."
- ^ "Electromagnetic fields and public health". Fact Sheet No. 322, June 2007. World Health Organization, Accessed ngày 7 tháng 2 n?m 2010.
- ^ "U.S. Navy: Vision...Presence...Power L?u tr? ngày 20 tháng 4 n?m 2015 t?i Wayback Machine." SENSORS - Subsurface Sensors. US Navy. Truy c?p 7 Feb 2010.
- ^ "ZEVS, The russian 82 Hz ELF transmitter".
Liên k?t ngoài
[s?a | s?a m? ngu?n]- Tomislav Stimac, "Definition of frequency bands (VLF, ELF... etc.)". IK1QFK Home Page (vlf.it).
- Extremely low frequency (ELF) fields (EHC 35, 1984)
- "Radio waves below 22kHz: Nature's signals and strange emission at very low frequency" - a site specialising in low-frequency signals.
- Jacobsen, Trond, "ZEVS, the Russian 82 Hz ELF transmitter: An Extrem Low Frequency transmission-system, using the real longwaves" ALFLAB, Halden, Norway.
- NASA live streaming ELF -> VLF Receiver
- Longitudinal Electric Waves L?u tr? ngày 30 tháng 10 n?m 2009 t?i Wayback Machine