【每日科技】美图荣耀发新机 淘宝天猫被起诉
| M?t ph?n c?a lo?t bài v? |
| Cách m?ng |
|---|
 |
Ch? ngh?a chuyên ch? là m?t hình th?c chính ph? có ??c ?i?m là t? ch?i s? ?a nguyên v? chính tr?, s? d?ng quy?n l?c t?p trung m?nh ?? duy trì nguyên tr?ng chính tr?, và c?t gi?m pháp quy?n, phan l?p quy?n l?c và b?u c? dan ch?.[1] Các nhà khoa h?c chính tr? ?? t?o ra nhi?u m? hình m? t? nh?ng bi?n th? c?a các hình th?c chính ph? chuyên ch?.[1] Các ch? ?? chuyên ch? có th? là chuyên quy?n ho?c ??u s? và có th? d?a trên s? cai tr? c?a m?t ??ng ho?c quan ??i.[2][3]
Trong m?t tác ph?m có ?nh h??ng vào n?m 1964,[4] nhà khoa h?c chính tr? Juan Linz ?? ??nh ngh?a ch? ngh?a chuyên ch? có b?n ??c ?i?m:
- ?a nguyên chính tr? h?n ch?, ???c th?c hi?n v?i nh?ng ràng bu?c ??i v?i c? quan l?p pháp, các ??ng chính tr? và các nhóm l?i ích .
- Tính chính danh chính tr? d?a trên s? hài lòng v? m?t c?m xúc và vi?c xác ??nh ch? ?? nh? m?t cái ác c?n thi?t ?? ch?ng l?i "các v?n ?? x? h?i d? nh?n bi?t, ch?ng h?n nh? s? kém phát tri?n ho?c cu?c n?i d?y."
- H?n ch? t?i ?a vi?c huy ??ng chính tr? và ?àn áp các ho?t ??ng ch?ng ??i ch? ??.
- Quy?n hành pháp kh?ng ???c xác ??nh r? ràng, th??ng m? h? và thay ??i ?? m? r?ng quy?n l?c c?a các nhà l?nh ??o.[5][6]
Theo ??nh ngh?a h?p, m?t chính ph? chuyên ch? thi?u các cu?c b?u c? tr?c ti?p t? do và c?nh tranh ?? b?u ng??i vào các c? quan l?p pháp, thi?u các cu?c b?u c? tr?c ti?p ho?c gián ti?p t? do và c?nh tranh cho các ch?c v? hành pháp, ho?c c? hai.[7] Theo ??nh ngh?a r?ng, các nhà n??c chuyên ch? bao g?m các qu?c gia thi?u các quy?n t? do dan s? nh? t? do t?n giáo, ho?c nh?ng qu?c gia mà chính ph? và phe ??i l?p kh?ng thay nhau n?m quy?n ít nh?t m?t l?n sau các cu?c b?u c? t? do.[8] Các nhà n??c chuyên ch? có th? ch?a các th? ch? dan ch? trên m?t danh ngh?a, ch?ng h?n nh? các ??ng chính tr?, c? quan l?p pháp và nh?ng cu?c b?u c? ???c qu?n ly ?? duy trì s? cai tr? ??c ?oán và có th? có các cu?c b?u c? gian l?n, kh?ng c?nh tranh.[9] K? t? n?m 1946, t? l? c?a các nhà n??c chuyên ch? trong h? th?ng chính tr? qu?c t? t?ng lên cho ??n gi?a nh?ng n?m 1970 nh?ng gi?m t? ?ó cho ??n n?m 2000.[10]
Xem thêm
[s?a | s?a m? ngu?n]- Ch? ?? ??c tài
- Ch? ngh?a Hoxha
- Ch? ngh?a Lenin
- Ch? ngh?a Mobut
- Ch? ngh?a phát xít Nga
- Ch? ngh?a Putin
- Ch? ngh?a Stalin
- Chuyên chính dan ch? nhan dan
- Danh sách các ch? ?? toàn tr?
- Danh sách các ch?c danh c?a các nhà ??c tài
- Danh sách sùng bái cá nhan
- Despotism
- ??c tài l?p hi?n
- ??c tài nhan t?
- ??c tài tuy?n c?
- Generalissimo
- Juche
- L?nh t? C?c ??i
- L?nh t? t?i cao
- Nhà l?nh ??o m?nh m?
- Qu?c x?
- Thuy?t kh?i l?a ch?n
- Ki?m duy?t Internet
Chú thích
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ a b Furio Cerutti (2017). Conceptualizing Politics: An Introduction to Political Philosophy. Routledge. tr. 17.
Các nhà khoa h?c chính tr? ?? v?ch ra nh?ng ki?u hình c?a ch? ngh?a chuyên ch?, nh?ng t? ?ó kh?ng d? rút ra m?t ??nh ngh?a chung ???c ch?p nh?n; có v? nh? các ??c ?i?m chính c?a nó là kh?ng ch?p nh?n tranh c?i và ?a nguyên nh? nh?ng y?u t? bình th??ng c?a chính tr?, y chí b?o t?n nguyên tr?ng và ng?n ch?n s? thay ??i b?ng cách gi? m?i ??ng thái chính tr? d??i s? ki?m soát ch?t ch? c?a m?t quy?n l?c trung ??ng m?nh m?, và cu?i cùng là s? xói mòn c?a s? pháp quy?n, s? phan chia ??c l?p quy?n l?c, và các th? t?c b? phi?u dan ch?.
- ^ Natasha M. Ezrow & Erica Frantz (2011). Dictators and Dictatorships: Understanding Authoritarian Regimes and Their Leaders. Continuum. tr. 17.
- ^ Brian Lai; Dan Slater (2006). "Institutions of the Offensive: Domestic Sources of Dispute Initiation in Authoritarian Regimes, 1950–1992". American Journal of Political Science. Quy?n 50 s? 1. tr. 113–126. doi:10.1111/j.1540-5907.2006.00173.x. JSTOR 3694260.
- ^ Richard Shorten, Modernism and Totalitarianism: Rethinking the Intellectual Sources of Nazism and Stalinism, 1945 to the Present L?u tr? ngày 9 tháng 1 n?m 2020 t?i Wayback Machine (Palgrave Macmillan, 2012), p. 256 (note 67): "Trong m?t th?i gian dài ??nh ngh?a chi ti?t c?a ch? ngh?a chuyên ch? là c?a Juan J. Linz."
- ^ Juan J. Linz, "An Authoritarian Regime: The Case of Spain," in Erik Allardt and Yrj? Littunen, eds., Cleavages, Ideologies, and Party Systems: Contributions to Comparative Political Sociology (Helsinki: Transactions of the Westermarck Society), pp. 291–342. Reprinted in Erik Allardt & Stine Rokkan, eds., Mas Politics: Studies in Political Sociology (New York: Free Press, 1970), pp. 251–283, 374–381.[thi?u ISBN]
- ^ Gretchen Casper, Fragile Democracies: The Legacies of Authoritarian Rule L?u tr? ngày 9 tháng 1 n?m 2020 t?i Wayback Machine (University of Pittsburgh Press, 1995), pp. 40–50 (citing Linz 1964).[thi?u ISBN]
- ^ Milan W. Svolik (2012). The Politics of Authoritarian Rule. Cambridge University Press. tr. 22–23. B?n g?c l?u tr? ngày 21 tháng 10 n?m 2019. Truy c?p ngày 21 tháng 10 n?m 2019.
T?i tuan theo Przeworski et al. (2000), Boix (2003), và Cheibub et al. (2010) trong vi?c ??nh ngh?a ch? ?? ??c tài là m?t qu?c gia ??c l?p kh?ng ?áp ?ng ???c ít nh?t m?t trong hai tiêu chí sau v? dan ch?: (1) b?u c? l?p pháp t? do và c?nh tranh và (2) l?nh ??o hành pháp ???c b?u c? tr?c ti?p trong nh?ng cu?c b?u c? t?ng th?ng t? do và c?nh tranh ho?c gián ti?p b?i c? quan l?p pháp trong h? th?ng ngh? vi?n. Xuyên su?t cu?n sách này, t?i s? d?ng các thu?t ng? ch? ?? chuyên ch? và ch? ?? ??c tài thay th? cho nhau và ?? c?p ??n nh?ng ng??i ??ng ??u các chính ph? c?a các ch? ?? này ??n gi?n là k? ??c tài ho?c nh?ng nhà l?nh ??o chuyên ch?, b?t k? danh hi?u chính th?c c?a h? là gì.
- ^ Milan W. Svolik (2012). The Politics of Authoritarian Rule. Cambridge University Press. tr. 20. B?n g?c l?u tr? ngày 21 tháng 10 n?m 2019. Truy c?p ngày 21 tháng 10 n?m 2019.
Các tiêu chí kh?t khe h?n có th? yêu c?u vi?c các chính ph? t?n tr?ng m?t s? quy?n t? do dan s?—ch?ng h?n nh? quy?n t? do t?n giáo (Schmitter và Karl 1991; Zakaria 1997)—ho?c vi?c chính ph? ???ng nhi?m và phe ??i l?p luan phiên n?m quy?n ít nh?t m?t l?n sau cu?c b?u c? d??ng nh? t? do l?n ??u tiên (Huntington 1993; Przeworski et al. 2000; Cheibib et al. 2010).
- ^ Milan W. Svolik (2012). The Politics of Authoritarian Rule. Cambridge University Press. tr. 8, 12, 22, 25, 88, 117. B?n g?c l?u tr? ngày 21 tháng 10 n?m 2019. Truy c?p ngày 21 tháng 10 n?m 2019.
- ^ Milan W. Svolik (2012). The Politics of Authoritarian Rule. Cambridge University Press. tr. 25. B?n g?c l?u tr? ngày 21 tháng 10 n?m 2019. Truy c?p ngày 21 tháng 10 n?m 2019.
