辛识平：“习特会”，把中美关系的大厦建设好
| Khu v?c có s? dan ?áng k? | |
|---|---|
| Ch? L?n, Trà Vinh, Sóc Tr?ng, B?c Liêu, Kiên Giang, ??ng Tháp | |
| Ng?n ng? | |
| Ti?ng Tri?u Chau, Ti?ng Vi?t | |
| T?n giáo | |
| Ch? y?u là T?n giáo dan gian Trung Qu?c (k? c? ??o giáo, Nho giáo, th? cúng t? tiên và khác) và ??i th?a. | |
| S?c t?c có liên quan | |
| khác ng??i Hán, Ng??i Tri?u Chau |
Ng??i Ti?u là cách g?i ng??i ng??i Tri?u Chau, là b? ph?n ng??i Hoa xu?t x? t? Tri?u Chau, Trung Qu?c, ??n ??nh c? sinh s?ng ? Vi?t Nam. Ng??i Ti?u chi?m s? ??ng trong c?ng ??ng di dan Trung Hoa. Ng??i Hoa Tri?u Chau t?p trung sinh s?ng ??ng ?úc ? Ch? L?n, ngoài ra còn t?p trung sinh s?ng ? Sóc Tr?ng, Trà Vinh, H?u Giang, B?c Liêu, Hà Tiên (Kiên Giang).
Trên toàn th? gi?i, ng??i Ti?u hi?n nay có dan s? kho?ng 25 tri?u và có m?t t?i h?n 40 qu?c gia.[1]
Gi?i thi?u
Theo t? li?u, ng??i Hoa di c? ??n ?àng Trong t? th? k? 17. Khi nhà Nguy?n ban hành quy ch? thành l?p các Bang Hoa Ki?u, ng??i Hoa sinh s?ng ? Vi?t Nam có t?t c? là 7 bang, ?? có 1 bang c?a ng??i Ti?u, (bên c?nh 6 bang khác là: Qu?ng Tri?u (còn g?i là Bang Qu?ng ??ng), Khách Gia, Ph??c Ki?n, Ph??c Chau, H?i Nam và Qu?nh Chau).
Dan Ti?u th??ng mang h? Tr?n, Tr??ng, Ly, Lam, M?, Quách, T?, Tr?m, Nhiêu, Hu?nh ...[2] Ng??i Ti?u ? Nam B? s?ng chan hòa v?i c?ng ??ng ng??i Vi?t và Khmer. H? hòa nh?p cùng các l? t?c c?a c?ng ??ng nh?ng v?n gi? nét v?n hóa c? truy?n c?a dan t?c mình.[3]
C?ng nh? các nhóm Man khác nh? ng??i Phúc Ki?n, doanh nhan Ti?u r?t gi?i làm giàu nên thành ??t và ?óng góp tài l?c d?i dào cho x? h?i. Có th?i, nh?ng ngai "vua" trong các ngành ngh? kinh doanh ? Ch? L?n ??u do ng??i Ti?u n?m gi?.
Ng??i Ti?u có ng?n ng? m? ?? là ti?ng Ti?u. Ng??i Ti?u nói riêng cùng v?i c?ng ??ng ng??i Hoa ki?u nói chung có n?n v?n hóa ngh? thu?t phát tri?n r?t phong phú, ??c s?c, mang ??m nét Trung Hoa truy?n th?ng. Trong ?ó, hát ti?u là th? lo?i ca k?ch ??c ?áo v?n ???c b?o t?n, phát tri?n.[4]
T?i Vi?t Nam, ?m th?c c?a ng??i Ti?u phong phú và ??c s?c v?i nhi?u món ?n ?? thành danh và ???c ng??i dan yêu chu?ng nh? xá b?u (chai por), phá l?u (lou mei), cháo Ti?u, b?t chiên (chai tau kueh), bò pía, h? ti?u H? (kway chap), h? ti?u (kway teow), chè h?t gà n?u ???ng, bánh lá li?u...
Ng??i Ti?u c?ng nh? các c?ng ??ng ng??i Hoa khác có các h?i quán, kh?ng ch? là n?i có y ngh?a v? tín ng??ng mà còn là n?i sinh ho?t g?p g? c?a c?ng ??ng nh? H?i quán Tri?u Chau (chùa ?ng B?n) t?i H?i An ???c ng??i Ti?u xay d?ng vào n?m 1845, làm n?i sinh ho?t c?ng ??ng và tín ng??ng khi ??n H?i An sinh s?ng; H?i quán Ngh?a An t?i qu?n 5, Thành ph? H? Chí Minh kh?ng ch? là n?i chiêm bái c?a ng??i Ti?u ? vùng Ch? L?n, mà còn là m?t c?ng trình có giá tr? v? ki?n trúc và ngh? thu?t ? n?a cu?i th? k? 19 - ??u th? k? 20.[5][6]
Ng??i Ti?u n?i ti?ng
- Quách ?àm (1863-1927) tên th?t là Quách Di?m, là th??ng gia giàu có, và là ng??i có c?ng xay d?ng nên ch? Bình Tay.
- B?y Vi?n (1904-1972) tên th?t là Lê V?n Vi?n, là th? l?nh c?a L?c l??ng Bình Xuyên kiêm T?ng tr?n Sài Gòn-Ch? L?n.
- N?m C? (1919-1980) tên th?t là D??ng V?n C?, là danh c?m c? nh?c mi?n Nam Vi?t Nam n?i ti?ng tr??c 1975. ?ng ?? có c?ng ?óng góp r?t l?n vào s? phát tri?n ti?n b? c?a n?n am nh?c c? truy?n mi?n Nam Vi?t Nam.
- Tr?n Thành (doanh nhan) (1920s-?) là doanh nhan giàu có, ???c bi?t ??n là ng??i sáng l?p nên c?ng ty Thiên H??ng, doanh nghi?p s?n xu?t th??ng hi?u b?t ng?t V? H??ng T? và mì ?n li?n V? H??ng.
- Tr??ng V? (Sinh ngày 25 tháng 2 n?m 1963) tên th?t là Hu?nh V?n Ngo?nh, là nam ca s? h?i ngo?i Vi?t ki?u M? g?c Hoa n?i ti?ng v? dòng nh?c vàng Vi?t Nam.
- Lam Tr??ng (Sinh ngày 14 tháng 10 n?m 1974) tên ??y ?? là Tiêu Lam Tr??ng, là ca s? và di?n viên n?i ti?ng ng??i Vi?t g?c Hoa.
- Tr?n Thành (Sinh ngày 05 tháng 02 n?m 1987) tên ??y ?? là Hu?nh Tr?n Thành, là nam di?n viên, ngh? s? hài, ng??i d?n ch??ng trình truy?n hình, doanh nhan kiêm nhà làm phim thành c?ng nh?t trong l?ch s? Vi?t Nam.
- Mai Tài Ph?n (Sinh ngày 25 tháng 5 n?m 1991) tên th?t là Mai ??i Bình, là nam di?n viên ng??i Vi?t g?c Hoa
- Tr?n Trinh Tr?ch (??i ?i?n ch?) m?t trong nh?ng ng??i giàu nh?t Vi?t Nam ??u th? k? XX, cha c?a c?ng t? B?c Liêu Tr?n Trinh Huy
- Tr?nh V?nh Bình (doanh nhan) - Vua giò ch? Chau ?u
- T?ng Minh Ph?ng (doanh nhan) - ???c coi là ng??i giàu nh?t Vi?t Nam th?p niên 90 th? k? XX, t? hình trong v? án EPCO - Minh Ph?ng
- Tr?m Bê (doanh nhan) - ng??i sáng l?p Ngan hàng Ph??ng Nam
- ??ng V?n Thành (doanh nhan) - ng??i sáng l?p Ngan hàng TMCP Sài Gòn - Th??ng Tín, c?ng ty ???ng Thành Thành C?ng
- Tr??ng M? Lan (doanh nhan) - tên th?t là Tr??ng Mu?i (張妹), là m?t n? doanh nhan kiêm t? phú ng??i Vi?t g?c Hoa. Bà là ng??i sáng l?p và hi?n là Ch? t?ch H?i ??ng qu?n tr? C?ng ty c? ph?n T?p ?oàn V?n Th?nh Phát. Gia t?c c?a bà là m?t trong nh?ng gia t?c giàu có nh?t Vi?t Nam
- David Tr?n (doanh nhan) t? phú M?, sáng l?p Huy Fong Foods, m?t trong nh?ng h?ng s?n xu?t t??ng ?t Chau á l?n nh?t
- Negav (sinh ngày 12 tháng 4 n?m 2001) - tên th?t là ??ng Thành An, là nam Rapper ng??i Vi?t g?c Hoa.
Tham kh?o
- ^ "Things you must know as a Teochew". theteochewstore.org. ngày 23 tháng 11 n?m 2014.
- ^ "Ng??i Ti?u ch?u ch?i". Báo Ng??i Lao ??ng. ngày 24 tháng 1 n?m 2015.
- ^ "Ng??i Ti?u ?n T?t". Báo Thanh Niên. Ngày 18 tháng 2 n?m 2010.
- ^ "??c ?áo hát Ti?u ng??i Hoa ? Sài Gòn - Ch? L?n". Báo Giáo d?c và th?i ??i. ngày 18 tháng 11 n?m 2018.[liên k?t h?ng]
- ^ Ki?n th?c ph?c v? thuy?t minh du l?ch, Nhà xu?t b?n Thành ph? H? Chính Minh, 1995, tr. 56.
- ^ Sài Gòn n?m x?a, Nhà xu?t b?n Thành ph? H? Chí Minh, 1991, tr. 197.